.png)
मातृभाषा, उपथर र सांस्कृतिक पहिचानसहितको विशिष्ट समुदाय
तामाङ जाति नेपालका मध्यपहाडी क्षेत्रमा प्राचीनकालदेखि बसोबास गर्दै आएको एउटा प्रमुख मुलवासी समुदाय हो। यो समुदायले आफ्नो विशिष्ट भाषा र परम्परागत संस्कृति मार्फत नेपाली समाजमा विशेष पहिचान बनाएको छ। आदिमकालदेखि निरन्तर हिमाली र पहाडी भूभागमा जरा गाडेर बसेको यस समुदायको आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक योगदान उल्लेखनीय छ।
तामाङ जातिको भाषा र संरचना
तामाङ समुदायमा १२ प्रमुख तामाङ थर तथा १८ भन्दा बढी उपथर रहेको पाइन्छ, जसले समुदायको संरचना र विविधतालाई दर्शाउँछ। यी थर र उपथरहरू तामाङहरूबीच आपसी सम्बन्ध र सामाजिक संरचनालाई मजबुत बनाउँछन्। तामाङहरूको मातृभाषा ‘तामाङ’ नै हो, जुन भाषा भोट-बर्मेली भाषा परिवार अन्तर्गत पर्छ। यस भाषाले तिब्बती-बर्मेली भाषासँग नजिकको सम्बन्ध राखेको कारणले तामाङ भाषा र संस्कृतिलाई तिब्बती प्रभावसहितको मौलिक पहिचान दिन्छ।
जनगणना अनुसार तामाङ जनसंख्या
नेपालको वि.सं. २०७८ सालको जनगणना अनुसार, तामाङ समुदायको कुल जनसंख्या १६,३९,०५० रहेको छ, जुन नेपालको कुल जनसंख्याको ५.६२% हो। जनसंख्याको यो आँकडा तामाङहरूको व्यापक उपस्थिति र महत्त्वपूर्ण भूमिका उजागर गर्दछ। काठमाडौं उपत्यकासहित पहाडी क्षेत्रका धेरै स्थानहरूमा तामाङहरूको बाक्लो बसोबास पाइन्छ, जहाँ उनीहरू मुख्य रूपमा कृषि, पशुपालन, हस्तकला, र पर्यटनसँग सम्बन्धित गतिविधिमा संलग्न छन्।
भाषा, संस्कृति र पहिचानको निरन्तरता
तामाङ समुदायले आफ्नो मौलिक संस्कृति, भाषा र परम्परा जोगाउन निरन्तर प्रयास गर्दै आएको छ। सांस्कृतिक महोत्सवहरू, लोकगीत र नृत्यहरू, जस्तै तामाङ सेलो, समुदायको जीवनशैली र सांस्कृतिक धरोहरलाई उजागर गर्छन्। तामाङ जातिले विशेष गरी विभिन्न चाडपर्व र धार्मिक अनुष्ठानमा सामूहिक सहभागिता जनाउँदै आएको छ, जसले समुदायभित्रको एकता र सहकार्यलाई झल्काउँछ।
नेपालको बहुजातीय, बहुभाषिक, र बहुसांस्कृतिक समाजमा तामाङ जातिको अस्तित्व र योगदान महत्वपूर्ण रहँदै आएको छ। भाषा, संस्कार र संस्कृति बचाउने तामाङ समुदायका यी प्रयासहरू नेपालभित्रको विविधतालाई झन् धनी र समृद्ध बनाइरहेका छन्।