.png)
.webp)
काठमाडौं, २३ भदौ।
सोमबार बिहानैदेखि सुरु भएको जेनजेड पुस्ताको आह्वानमा भएको प्रदर्शन साँझसम्म आइपुग्दा देशव्यापी रणसंग्राममा परिणत भयो। माइतीघर मण्डलमा बिहान ९ बजेदेखि बाक्लिएको भीड दिउँसो संसद भवन वरपर पुग्दा प्रहरीसँगको झडप उग्र बन्दै गयो।
सामाजिक सञ्जाल बन्द भए पनि आह्वान सफल
फेसबुक, ह्वाट्सएप र एक्स (Twitter) जस्ता प्रमुख सामाजिक सञ्जाल बन्द गरिए पनि, टिकटक र रेडिटमार्फत जेनजेड आन्दोलनको आह्वान फैलियो। यसले हजारौं युवायुवतीलाई माइतीघरमा भेला गरायो।
संसद भवनतर्फको मार्च
प्रहरीले नियन्त्रण गर्ने प्रयास गरे पनि भिड नयाँबानेश्वर पुगेर संसद भवनतिर अघि बढ्यो। केहीबेरमै तोडफोड र आगजनी सुरु भयो। अश्रुग्यास र गोली चलेपछि स्थिति नियन्त्रणभन्दा बाहिर पुग्यो। राति १० बजेसम्म काठमाडौंमा मात्रै १७ र इटहरीमा २ गरी १९ जनाको मृत्यु भएको पुष्टि भयो।
किन चर्कियो आन्दोलन?
यस आन्दोलनको मूल कारण भनेको भ्रष्टाचार र करको दुरुपयोगप्रति आक्रोश हो। युवाहरूले सरकारविरुद्ध प्लेकार्डसहित नाराबाजी गरे। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको “दम्भपूर्ण शासन शैली” प्रति असन्तुष्टि खुलेर प्रकट भयो।
सरकारको अप्रत्याशित कदम
आन्दोलन सुरु हुनु अघि नै सरकारले सामाजिक सञ्जाल बन्द गरेको थियो। तर, टिकटक जस्ता प्लेटफर्म खुला नै रहे, जसलाई आन्दोलनकारीहरूले मुख्य साधन बनाए।
-
मेयर बालेन्द्र साहले आन्दोलनलाई समर्थन जनाए।
-
रवि लामिछानेले जेलभित्रैबाट ऐक्यबद्धता सन्देश पठाए।
-
केही सत्तारूढ दलका कार्यकर्ताले समेत अप्रत्यक्ष समर्थन जनाए।
कस्तो देखियो आन्दोलन?
-
कलेज ड्रेसमै आएका किशोर–किशोरी
-
हातमा प्लेकार्डसहित शान्तिपूर्ण घोषणासँगै सुरु
-
तर संसद भवन पुग्दा भिड आक्रामक
-
ढुंगामुढा, तोडफोड र आगजनीले आन्दोलन उग्र
प्रशासनको गल्ती ?
सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी मुक्तिराम रिजालका अनुसार, जेनजेड समूहले माइतीघरमा कार्यक्रम गर्ने अनुमति मागेका थिए। तर, अप्रत्याशित रूपमा भिड संसद भवनसम्म पुग्दा प्रशासन अचकित भयो।
सुरक्षा अधिकारीहरूको लापरबाहीले आन्दोलन अनियन्त्रित बनेको सुरक्षाविद्हरूले टिप्पणी गरेका छन्।
प्रहरीको गोली प्रहार
पूर्व प्रहरी नायब महानिरीक्षक हेमन्त मल्ल ठकुरीका अनुसार, प्रहरी योजनाविहीन रूपमा मैदानमा खटिएकाले आकस्मिक रूपमा अन्धाधुन्ध गोली चलाइयो।
-
म्याद गुज्रिएका अश्रुग्यास प्रयोग भएको आरोप
-
भिड नियन्त्रणका आधुनिक साधन अभाव
-
सुरक्षाको तयारी कमजोर
मृतक र घाइते
स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार हालसम्म १९ जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने ३४७ जना घाइते भएका छन्। कयौंलाई शल्यक्रिया गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ।
कर्फ्यु आदेश
स्थिति नियन्त्रण बाहिर गएपछि दिउँसो १२:३० बजे प्रशासनले काठमाडौंमा आकस्मिक कर्फ्यु जारी गर्यो। सेनासम्म परिचालन गरियो तर आन्दोलनकारी तितरबितर भएनन्।
राजनीति र जिम्मेवारी
-
गृहमन्त्री रमेश लेखकले दबाबका कारण राजीनामा दिए।
-
प्रधानमन्त्री ओलीले आन्दोलनमा “घुसपैठ भएको” दाबी गरे।
-
प्रमुख जिल्ला अधिकारीले समेत आफ्नो फोटो वेबसाइटबाट हटाए।
तर, आक्रोश अझै शान्त भएको छैन।
निष्कर्ष
जेनजेड आन्दोलनले काठमाडौंलाई फेरि एक पटक रणभूमिमा बदल्यो। भ्रष्टाचार र असन्तुष्टिले चर्किएको आक्रोश, सुरक्षाको कमजोर तयारी र सरकारले सञ्जाल बन्द गर्ने निर्णय — यी सबै कारणले मिलेर यो दुर्घटना डरलाग्दो रूप लिएको हो।